Acupunctuur kan veel reguliere behandelingen ondersteunen en soelaas bieden bij klachten waar de reguliere geneeskunde geen remedie voor heeft. Ook bij hart- en vaatziekten kan acupunctuur een belangrijke extra steun zijn voor patiënten. Van oudsher is de insteek van de acupunctuur niet om symptomen van ziektes te bestrijden, maar om de gezondheid te handhaven en te herstellen door lichaam èn geest in balans te brengen en te houden.
Acupunctuur staat overigens niet op zich. Het is een onderdeel van de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG), ook wel aangeduid als TCM, de afkorting van de Engelse term ‘Traditional Chinese Medicine’. Bij de TCG horen ook een kruidenleer, een voedingsleer, een vorm van massage (tuina) en bewegingsvoorschriften. Van de laatste is tai chi het bekendst in Nederland, en ook qigong wordt steeds bekender.
Als Fonds voor het Hart adviseren we mensen over het algemeen om overleg te plegen met een arts bij de afweging om acupunctuur in te zetten bij de preventie of behandeling van hart en vaatziekten. Dit kan de eigen huisarts zijn, de cardioloog, of een arts die zich ook in acupunctuur heeft bekwaamd. Het gebeurt wel dat de acupuncturist patiënten terugverwijst naar hun huisarts. Andersom raden huisartsen hun patiënten ook vaak acupunctuur aan.
Qigong (uitspraak:tsjie ghong) is een serie oefeningen waarbij men volgens een vast patroon beweegt. Soms worden houdingen ook langer aangehouden. De ademhaling is hierbij zeer belangrijk. Door al deze oefeningen zou de Qi (de levensenergie) beter gaan stromen.
De pijn op de borst ontstaat doordat de hartspier niet genoeg bloed toegevoerd krijgt. De pijn wordt meestal veroorzaakt door vernauwingen in de kransslagaderen in combinatie met inspanning of emotie waardoor het hart sneller gaat kloppen. Acupunctuur kan helpen de blokkades in de kransslagaderen op te heffen. Daardoor verbetert de bloedtoevoer naar het hart en vermindert de pijn op de borst.
Acupunctuur helpt de energiebalans sneller te herstellen en de risicofactoren te verminderen die de vernauwingen in de slagaderen rond het hart veroorzaakt hebben.
Bij complexere ritmestoornissen zoals boezemfibrilleren, kan acupunctuur helpen om een patiënt voor te bereiden op een cardioversie. Cardioversie is een ingreep waarbij het hart weer in het juiste ritme (sinusritme) wordt gebracht met een geneesmiddel of een elektrische schok.
Het gebeurt wel dat het hart tijdens de acupunctuurbehandeling spontaan weer in het sinusritme komt en blijft. In het tijdschrift Acupuncture in Medicine van juli 2013 is hierover een artikel verschenen van de Nederlandse cardioloog-acupuncturist Fokke Jonkman en zijn vrouw, de acupuncturiste Marie-Lore Jonkman-Buidin.
Bij hartfalen kan het hart niet genoeg bloed meer rondpompen. Dit leidt tot vermoeidheid en kortademigheid. Patiënten worden hiervoor behandeld met medicijnen, en vaak krijgen ze strikte voorschriften over hoeveel vocht ze per dag mogen drinken.
Wanneer mensen aanvullend met acupunctuur behandeld worden, neemt hun energieniveau vaak weer toe, zodat ze bijvoorbeeld weer kunnen traplopen of fietsen.
Door acupunctuurbehandelingen hebben mensen vaak minder medicijnen tegen de hoge bloeddruk nodig.
Het is bekend dat er na een beroerte – en ook na een TIA, een kleine beroerte – zo snel mogelijk gehandeld moet worden. De patiënt moet meteen naar het ziekenhuis waar dan in geval van een herseninfarct zo snel mogelijk medicijnen worden toegediend om de bloedprop op te lossen.
Zelfs na een prompte behandeling houden mensen vaak toch uitvalsverschijnselen over aan een beroerte, zoals verlamming of spraakproblemen. Op deze gebieden is nog veel herstel te bereiken met acupunctuur. Maar ook dan is het belangrijk om niet te lang te wachten en zo snel mogelijk een acupuncturist te raadplegen. Acupunctuur is goed te combineren met het reguliere revalidatieprogramma.
Dit is de benaming van artsen voor borstklachten waar geen oorzaak voor te vinden is en waar ze dus ook geen behandeling voor hebben. ‘Het zit tussen de oren’ wordt dan vaak gezegd, maar dat verhelpt het probleem van de patiënt natuurlijk niet.
Het komt ook wel voor dat mensen na een operatie of dotterbehandeling pijnklachten houden. In dat geval kan de pijn zo ingesleten zijn, dat ze blijft bestaan, ook nadat de oorzaak is opgeheven.
Omdat de TCG lichaam en geest als één geheel behandelt, is de acupunctuur vaak wel in staat deze pijnklachten te verhelpen. Acupunctuur werkt over het algemeen zeer doeltreffend tegen allerlei soorten pijn, ook bij hoofdpijn en rugpijn worden met acupunctuur goede resultaten geboekt.
We noemen het een extrasystole, wanneer het lijkt of het hart een slag overslaat en de volgende slag extra hard is. Dit overkomt iedereen wel eens en kan over het algemeen geen kwaad. Het kan een bijverschijnsel zijn van oververmoeidheid, een burnout of de overgang, en als mensen er veel last van hebben, kan acupunctuur helpen.
De TCG is erop gericht de mens in balans te houden. Hiervoor gelden een aantal leefregels die in grote trekken hetzelfde zijn als de adviezen van de westerse geneeskunde:
Dat voortdurende stress slecht is voor mensen, is inmiddels wel algemeen geaccepteerd in het westen. Maar het is ook belangrijk om regelmatig tot jezelf in te keren. Zowel qigong als tai chi heeft een belangrijke geestelijke component; ademhalingstechnieken worden in beide disciplines als een vorm van meditatie gebruikt.
Uiteraard werken andere meditatievormen net zo goed; in Nederland wordt bijvoorbeeld de yoga veel beoefend, maar mensen die religieus zijn en regelmatig bidden hebben daar vaak ook lichamelijk voordeel van door de innerlijke rust die het geloof hun geeft.
Het gaat erom los te komen van ons jachtige leven en onze zorgen en angsten van ons af te leggen.
Het toch wat enge idee dat er (veel) naalden in je huid geprikt worden, is iets wat sommige mensen ervan weerhoudt om een acupuncturist te bezoeken. Bij naalden denken we automatisch aan injectienaalden die in de aderen worden gestoken. Nu doet dat eigenlijk ook geen zeer, als de injectie wordt gegeven door iemand die daar routine in heeft, en acupunctuurnaalden zijn veel dunner dan injectienaalden.
Het zijn ragfijne naaldjes met een gemiddelde doorsnede van 0,2 millimeter. Er worden zelfs wel dunnere naaldjes gebruikt. De naaldjes doorboren de huid, maar veel verder gaan ze niet.
Het prikken is dus echt geen reden om tegen acupunctuur op te zien. Mensen zeggen vaak dat ze op de behandeltafel een heerlijk ontspannen dutje doen terwijl de naaldjes hun werk doen. De naalden blijven bij volwassenen meestal een half uurtje zitten.
Bent u tot de conclusie gekomen dat u een acupuncturist wilt raadplegen? Dan is het aan te raden om u te wenden tot een acupuncturist die bij een beroepsvereniging van acupuncturisten is aangesloten.
Een heel handige plek om een acupuncturist te zoeken is de website van de NPVA, de Nederlandse Patiëntenvereniging voor Acupunctuur. Op deze site vindt u de leden van alle drie de verenigingen bij elkaar. U kunt ook zoeken op de sites van de afzonderlijke beroepsverenigingen.
Acupunctuurbehandelingen zitten niet in de basisverzekering. U moet er dus zelf voor betalen, of een aanvullende verzekering afsluiten. De vergoeding kan nogal schelen van verzekeraar tot verzekeraar. Het is daarom een goed idee dat uit te zoeken voor u een aanvullende verzekering afsluit of een afspraak maakt met een acupuncturist.
Veel van de informatie in deze nieuwsbrief is gebaseerd op aflevering 15 (september 2013) van Acupunctueel!, het tijdschrift van de NPVA, dat hart- en vaatziekten als thema heeft.