Pijn en verzwakking van de spieren (myopathie)

Er wordt geschat dat twee tot vijf procent van de mensen die statines innemen, last heeft van spierpijn en spierzwakte. Dit duidt op afbraak van het spierweefsel. Waarschijnlijk is die schatting van twee tot vijf procent aan de lage kant, omdat spierverzwakking vaak wordt toegeschreven aan ander oorzaken, zoals leeftijd.

Een Franse studie bij 7924 patiënten met een verhoogd bloedvetgehalte die hoge doses statines slikten, is in 2005 gepubliceerd in het medisch tijdschrift Cardiovascular Drugs and Therapy. Deze zogenaamde PRIMO-studie heeft aangetoond dat lichte tot matige spierproblemen als gevolg van statinegebruik meer voorkomen en meer invloed op het dagelijks leven hebben dan eerder gedacht werd.

In 2009/2010 is in Nederland een kleiner onderzoek uitgevoerd onder 84 poliklinische cardiologiepatiënten van het Universitair Medisch Centrum Groningen. De uitkomst van dit onderzoek was dat 33% van de ondervraagden last had van spierzwakte, 24% van spierpijn en 6% van spierontsteking. Het artikel over dit onderzoek is verschenen in het medisch tijdschrift Current Medical Research and Opinion van juli 2012. Rabdomyolyse werd in dit onderzoek niet gevonden.

Rabdomyolyse is de ernstigste vorm van spierverzwakking waarbij spierweefsel snel wordt afgebroken. De afbraakproducten hiervan zijn schadelijk voor de nieren en leiden tot nierfalen en een spoedige dood, als er niet onmiddellijk ingegrepen wordt. De statine cerivastatine bijvoorbeeld, is in 2001 van de markt gehaald omdat deze bij tientallen mensen rabdomyolyse met de dood tot gevolg veroorzaakt heeft.

Tegelijkertijd met het recept voor statines geeft een arts meestal het advies om meer te bewegen. Helaas ondermijnen de statines het profijt dat men van lichaamsbeweging zou kunnen hebben. Een Amerikaans onderzoek heeft uitgewezen dat bij mensen met overgewicht die statines (in dit geval simvastatine) innamen, de hart- en longfunctie door training nauwelijks vooruitgingen en de kracht van de skeletspieren zelfs achteruitging. Een vergelijkbare groep mensen die geen statines innam, vertoonde respectievelijk tien en dertien procent verbetering. Het verslag van dit onderzoek is in april 2013 gepubliceerd in het Journal of the American College of Cardiology.