Bij onderzoek naar het ontstaan van aderverkalking worden regelmatig nieuwe factoren ontdekt. Een daarvan is CRP, een eiwit dat ons lichaam produceert bij ontstekingen. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met een hogere CRP waarde in het bloed anderhalf tot drie keer zo veel kans op een hartaanval hebben en twee maal zo veel kans op een beroerte.

Mensen met een hogere CRP waarde in het bloed hebben ander­half tot drie keer zo veel kans op een hartaanval en twee maal zo veel kans op een beroerte.

Wat is CRP precies?

CRP staat voor C-Reactief Proteïne. Het is een eiwit dat een belangrijke rol speelt in ons immuunsysteem. Als er een vreemde stof ons lichaam binnenkomt of er ontstaat ergens een ontsteking, dan reageert ons afweersysteem met de productie van CRP. Dit eiwit zet vervolgens een aantal processen in gang die ten doel hebben schadelijke en lichaamsvreemde stoffen op te ruimen.

Iemand met een ontsteking heeft dus veel CRP in het bloed, meer dan enkele honderden milligrammen per liter. Uit Europees onderzoek begin jaren negentig bleek dat in een veel lagere concentratie, minder dan vijf milligram per liter, de stof te gebruiken is als indicator (voorspeller) voor naderende hart- en vaat­ziekten.

Om zo'n extreem lage CRP concentratie te kunnen meten, is speciale apparatuur nodig. Inmiddels beschikken de meeste ziekenhuizen over die apparatuur.

Van ontsteking naar aderverkalking

Er was al langer een theorie onder wetenschappers dat licht ontstoken bloedbanen aan de basis staan van vaatproblemen. Het gaat dan om chronische ontstekingen die op een laag pitje werken en sluipender­wijs het lichaam schade toebrengen. Een ontsteking beschadigt namelijk de vaatwand. Om die beschadi­ging te repareren stuurt het lichaam witte bloedcellen naar de plek. Deze dringen de slagaderwand binnen en veranderen daar in cellen die vetachtig materiaal opslaan, zoals cholesterol. Dat is het begin van plaquevorming.

Op den duur gaat ook kalk zich afzetten in de verdikte plekken (vandaar de naam aderverkalking). Kalk maakt de plaques broos en geeft meer kans dat de verdikking gaat scheuren en er deeltjes uit losschieten, met alle gevolgen van dien.

De mate van ontsteking van de binnenwand van de aderen is dus een maat voor de kans op toekomstige hart- en vaatcomplicaties.

Bevestiging belang CRP

Na die eerste Europese studie, begin jaren negentig zijn er tientallen onderzoeken gevolgd die dit verband bevestigen.

Zo publiceerde The New England Journal of Medicine in 2002 een onderzoek waaruit die voorspellende waarde nog eens overduidelijk bleek. Onderzoekers van de Harvard Medical School in Bosten maten daar­toe de CRP-waarde in het bloed van 28.000 vrouwen. Ze brachten die waarde in verband met opgetreden complicaties aan hart- en bloedvaten in de acht jaar na de meting.

Wat bleek? Meer dan de helft van de complicaties trad op bij vrouwen met een normale cholesterolwaarde. Zij hadden dus wel een verhoogd CRP, maar geen hoog cholesterol (LDL) ten tijde van de meting. CRP bleek dus een betere voorspeller voor hart- en vaat­ziektes dan cholesterol.

CRP is een onafhankelijke voorspellende waarde voor toekomstige hart- en vaatproblemen.

Statines tegen ontsteking?

Als cholesterol minder belangrijk is dan CRP, hoe zit het dan met statines? Deze blijken bij mensen met een verhoogd risico immers de kans op hart- en vaatziektes te verlagen. Wetenschappers verklaren dit door te wijzen op de ontstekingsremmende werking van statines. Het is dus heel wel mogelijk dat statines niet zozeer werken door het verlagen van het cholesterol als wel dankzij het remmen van ontstekingen.

CRP gehalte meten

In de VS heeft het meten van het CRP de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen. Het is een paar jaar geleden opgenomen in het standaard onderzoeksprotocol van cardiologen. In Nederland is men nog terughoudend.

Beweging verlaagt CRP gehalte

Uit Amerikaans onderzoek in 2005 kwam naar voren dat sporttraining het gehalte aan CRP doet dalen. Vandaar ook dat meer beweging helpt tegen hart-en vaatziekten!